Około trzy miliony walizek zostaje zagubionych rocznie w samych tylko Stanach Zjednoczonych. Dziewiędziesiąt osiem procent z nich dociera w końcu do swoich właścicieli. Na wypadek kłopotu z bagażem, warto znać nasze prawa jako pasażerów na liniach międzynarodowych jak i krajowych.
Bagaż zgubiony podczas lotów międzynarodowych
Prawa pasażera w kwestii zagubionego lub uszkodzonego bagażu reguluje Konwencja Montrealska z 1999 r. Konwencja montrealska mówi, że bagaż powinien być dostarczony pod wskazany adres w ciągu 5 dni. Po tym terminie pasażer ma 7 dni na złożenie reklamacji, ew. w przypadku opóźnionego dostarczenia bagażu jest to 21 dni.
Linie lotnicze ponoszą odpowiedzialność za zagubiony czy uszkodzony bagaż do kwoty 1000 SDR (ok. 1200 EUR). SDR to skrót od Special Drawing Rights – koszyka walut, na który składa się amerykański dolar, euro, japoński yen i funt szterling. Więcej o SDR można przeczytać tu: http://www.imf.org/external/np/exr/facts/sdr.htm, a jego dzienne notowania podawane są przez International Monetory Fund na jego witrynie: http://www.imf.org/external/np/fin/data/rms_sdrv.aspx
Na początku lipca 2010 SDR wynosił około półtora dolara, co znaczy, że nasz bagaż w drodze do Polski albo z powrotem jest ubezpieczony na maksymalną kwotę około $1,500. Jedynym sposobem na otrzymanie większego odszkodowania jest przed odlotem zgłoszenie większej wartości swoich bagaży i zapłacenie dodatkowej opłaty.
Reklamacja powinna być złożona do przewoźnika, z którym została zawarta umowa, czyli wykupiony bilet.
Linie krajowe
W Stanach Zjednoczonych prawa pasażera odnośnie zgubionego bagażu reguluje „Baggage Rule”, 14 CFR Part 254 (Code of Federal Regulations, http://ecfr.gpoaccess.gov/cgi/t/text/text-idx?c=ecfr;sid=1dfbdbb3666ad14a2f09c0b6f705cd1b;rgn=div5;view=text;node=14:4.0.1.1.31;idno=14;cc=ecfr), nadzorowany przez US Department of Transportation (DOT).
Jest trudno doszukać się prawdy o prawach pasażera, gdyż linie lotnicze przemilczają kwestię zgubionego, opóźnionego czy uszkodzonego bagażu na swoich internetowych witrynach czy w opublikowanych broszurach. Niektóre linie próbują ograniczyć swoją odpowiedzialność przez ustalanie jakichś arbitralnie wyznaczonych limitów.
Nowo uaktualniona Baggage Rule podaje, że linie lotnicze są odpowiedzialne za zgubiony czy uszkodzony bagaż do $3,300 i nie wolno im tej granicy obniżać. W razie problemów z przewożnikiem, możesz powołać się na list DOT z 9 października 2009, który jest opublikowany w Internecie pod adresem: www.airconsumer.dot.gov/rules/Notice.Expense.Reimburse.final.doc.
Gdy czekamy na odnalezienie walizki
Na sto opóźnionych bagaży 98 dociera w końcu do właściciela. Mimo to narażeni bywamy na wydatki, gdyż pozbawieni najpotrzebniejszych rzeczy przez kilka dni musimy je sobie kupić. Linie lotnicze mogą sprezentować zdenerwowanemu pasażerowi torebkę z najpotrzebniejszymi artykułami higienicznymi, ale powinniśmy domagać się więcej.
Linie lotnicze przeważnie nie poczuwają się do żadnej odpowiedzialności przez pierwsze 24 godziny, gdy spodziewane jest odnalezienie bagażu, a dopiero potem są skłonne wypłacić $25-50 za dobę, maksymalnie do pięciu dni, zanim walizka się nie znajdzie. Prawda jest taka, że DOT zabrania przewoźnikom czekać 24 godzin.
W swoim liście z 9 października 2009 roku, DOT pisze wyrażnie:
(…) Section 254.4 states that an air carrier “shall not limit its liability for provable direct or consequential damages” relating to lost, damaged or delayed baggage to less than $3,300 per passenger. To meet the requirements of Part 254 and the requirements implicit in 49 U.S.C. § 41712, carriers should remain willing to cover all reasonable, actual and verifiable expenses related to baggage loss, damage or delay up to the amount stated in Part 254.
Wniosek jest taki, że po zagubieniu naszej walizki linia lotnicza ma obowiązek zwrócić nam pieniądze za zakup uzasadnionych, niezbędnych przedmiotów, jeżeli okażemy sklepowe paragony.
Karta kredytowa pomaga w pokryciu szkody
Nasza karta kredytowa, przy pomocy której kupiliśmy bilet lotniczy, może pokryć nam część straty. Szczególy zależą od umowy, jaką mamy z daną kartą. Na przykład, wersja „Signature” karty Visa ma „lost baggage insurance” do limitu $250 na podróż i $1,100 na osobę. Business Visa oferuje limit $1,250 na podróż.
MasterCard Chase Freedom zapewnia $300 na niezbędne wydatki gdy bagaż jest opóźniony, i do $3,000, gdy bagaż zaginął. Ubezpieczenie kart kredytowych działa jako wtórne: najpierw odpowiedzialna jest linia lotnicza.
Jak pomaga ubezpieczenie domu lub mieszkania
Twoja polisa ubezpieczeniowa na dom czy mieszkanie może mieć klauzulę pokrywającą stratę bagażu w podróży. Przeczytaj umowę, albo zadzwoń do agenta, który ci polisę sprzedał. Osoby, które często podróżują, mogą wykupić dodatek do polisy właściciela domu, by zwiększyć zabezpieczenie na wypadek strat poniesionych poza domem.
Jak wycenić szkodę
W przypadku zniszczenia walizki linia lotnicza zwykle prosi o rachunek za zakup nowej i zwraca koszty. W razie zagubienia bagażu, zrób pełną listę zaginionych przedmiotów z ich przybliżoną wartością. Jesteś w najlepszej sytuacji, jeżeli masz rachunki, wtedy załącz ich kopie. Pamiętaj, że linia lotnicza czy firma ubezpieczeniowa uwzględni bieżącą wartość przedmiotów albo koszt ich wymiany, a nie cenę, jaką zapłaciłeś w przeszłości.
Warto wiedzieć, że przepisy zwalniają przewoźników za odpowiedzialność za zgubienie cennych rzeczy włożonych do bagażu, takich jak laptopy, biżuteria, sprzęt komputerowy, fotograficzny czy sportowy. Przed wylotem należy zapoznać się z treścią warunków przewozu i zapytać przewoźnika o możliwość zabezpieczenia cennych przedmiotów.
Jak zmniejszyć ryzyko zgubienia bagażu
Oto kilka sugestii, które pozwolą na zmniejszenie ryzyka zagubienia bagażu.
· Podróżuj lekko, tylko z bagażem podręcznym. Linie lotnicze pobierają opłaty za bagaż rejestrowany, więc ograniczając się tylko do torby podręcznej nie dość, że zmniejszysz prawdopobobieństwo utraty bagażu, to jeszcze oszczędzisz.
· Stawiaj się na lotnisko wcześnie. Gdy pojawisz się na 20 minut przed odlotem, twoja walizka może za tobą nie zdążyć.
· Wybieraj bezpośrednie połączenia. Im więsza liczba przesiadek, tym częściej walizki się gubią.
· Zaopatrz walizkę w przywieszki z twoim nazwiskiem i adresem. Jedną umieść na zewnątrz, a drugą w środku. Przydadzą się, gdy przywieszka linii lotniczej odpadnie.
· Nie zaszkodzi mieć walizkę w oryginalnym kolorze, a przynajmniej z jakąś rzucającą się w oczy wstążką. Czarna walizka wśród setek innych czarnych walizek jest trudna do zidentyfikowania.
· Bądź „częstym klientem” danej linii lotniczej. Frequent flyers są załatwiani szybciej i czasami bardziej korzystnie.
Gdzie po pomoc w przypadku konfliktów z liniami lotniczymi?
W Stanach Zjednoczonych zwróć się do U.S. Department of Transportation. W witrynie http://www.airsafe.com/complain/complain.htm znajdziesz pełne instrukcje i wejście do formularza, który możesz wypełnić i wysłać na sieci. Również możesz zadzwonić do Aviation Consumer Protection Division, tel. 1-202-366-0511, by złożyć skargę.
O ile lot rozpoczyna się w Unii Europejskiej lub tu kończy (ale w tym ostatnim przypadku, tylko jeśli jest obsługiwany przez unijnego przewoźnika), skargi przyjmuje Europejskie Centrum Konsumenckie (http://www.konsument.gov.pl ) oraz Komisja Ochrony Praw Pasażerów (KOPP) działająca przy Urzędzie Lotnictwa Cywilnego (http://www.ulc.gov.pl ). Po wyczerpaniu procedury reklamacyjnej u przewoźnika można udać się do sądu.
Komisja Europejska wprowadziła alarmowy adres mailowy dla pasażerów linii lotniczych. Pisząc na adres: [email protected] (również w języku polskim) pasażerowie mogą uzyskać praktyczne informacje, jak reagować i do czego mają prawo w takich przypadkach jak: strajki, odwołane lub przedłużające się opóźnienia lotów, czy rezerwowanie biletów dla większej liczby osób niż jest miejsc w samolocie.
Udanych podróży życzy państwu
Elżbieta Baumgartner
Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek o profilu finansowym i konsumenckim, m.in. książki pt. “Życie bez ślubu, finansowe i prawne problemy par niemałżeńskich”, „Podręcznik ochrony majątkowej”, „Jak ułatwić dziecku życiowy start” oraz “Testamenty i ostatnie dyspozycje”, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492. www.PoradnikSukces.com).